Panie Józefie, czym jest Zakon Rycerski Świętego Grobu w Jerozolimie i jaka jest jego historia?
Pan Józef Wojcieszek: Zakon Rycerski Świętego Grobu w Jerozolimie jest instytucją powołaną przez papieża Piusa IX. Zgromadzenie kontynuuje tradycję średniowiecznego zakonu bożogrobców XII wieku, który to do Polski został sprowadzony w 1163 roku i miał siedzibę w Miechowie. Pod naciskiem zaborców w 1819 roku Zakon został skasowany. Polskie Zwierzchnictwo zostało utworzone w 1995 roku, jako jedno z obecnie 60 zwierzchnictw w 40 krajach na świecie.
Jakie są cele Zakonu i jego struktura na świecie i w Polsce?
Pan Józef: Celem Zakonu, który jest Zakonem papieskim, jest wspieranie Łacińskiego Patriarchatu Jerozolimy i chrześcijan w Ziemi Świętej, opieka nad Bazyliką Bożego Grobu i innymi miejscami kultu. Jest to instytucja, która zaprasza chrześcijan całego świata do troszczenia się o „Kościół – Matkę”, zwłaszcza przez wspomaganie duchowe i materialne, krzewienie działań instytucji kultowych, charytatywnych i kulturalnych Kościoła katolickiego w Ziemi Świętej.
Dzisiaj działalność Zakonu Bożogrobców jest jeszcze bardziej potrzebna niż kiedykolwiek. Przed 40 laty w Palestynie było 70 000 chrześcijan, a obecnie (przed wojną w Strefie Gazy) jest ich około 25 000. Jeżeli nie zapewnimy opieki chrześcijanom w Ziemi Świętej, niedługo ich tam nie będzie, a kontrolę nad najważniejszymi miejscami chrześcijaństwa przejmą muzułmanie. Współczesne rycerstwo to Wspólnota, której zadania realizowane są przez nieustanną pracę formacyjną, wzrost duchowy oraz uczestnictwo w dziełach, które wyznacza nam Wielkie Magisterium, czyli najwyższa władza Zakonu.
Na czele Zakonu jest wielki Mistrz, którym początkowo był sam papież. Dopiero za pontyfikatu Piusa XII, kiedy zakon się liczebnie powiększył, odpowiedzialność została powierzona wyznaczonemu kardynałowi. Obecnie jest nim kardynał Fernando Folini.
W Polsce Wielkim Przeorem jest Ksiądz Kardynał Kazimierz Nycz, a Zwierzchnikiem jest osoba świecka - doktor Andrzej Sznajder. W Polsce są obecnie 4 prowincje: warszawska, krakowska, wrocławska i gdańska. Diecezja radomska jest
w prowincji warszawskiej.
Jak można zostać członkiem Zakonu i jaka była Pana droga, by być jego członkiem?
Do Zakonu zapraszane są osoby wszystkich stanów wyróżniające się bardzo wysokimi walorami życia duchowego, gotowe na przyjęcie obowiązku aktywnego uczestnictwa w życiu zakonnym oraz podejmowania różnych form działania na rzecz promowania i wspierania dzieł prowadzonych przez zakon w Ziemi Świętej.
Praktykowanie wiary przez członka Zakonu powinno być widoczne w obrębie własnej rodziny, w miejscu pracy,
w posłuszeństwie Ojcu Świętemu, we współpracy z własną parafią i diecezją, w działalności chrześcijańskiej.
Do Zakonu zostałem włączony z rekomendacji 2 członków, podczas inwestytury w 2007 roku, która miała miejsce
w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie Łagiewnikach. Nowy kandydat włączany jest z rekomendacji członka Zakonu z poparciem proboszcza danej parafii i biskupa diecezji z aprobatą zwierzchnika Zakonu.
Jaki jest obecnie stan osobowy Zakonu w świecie, Polsce, diecezji i naszej Parafii?
Zakon nasz liczy obecnie około 30 000 kawalerów i dam z 40 krajów. W Polsce jest około 1300 członków, a w diecezji radomskiej 11 osób, w tym 2 damy, 6 kawalerów i 3 księży. W naszej parafii jest 2 kawalerów Zakonu. W diecezji radomskiej od powołania zwierzchnictwa w Polsce do dziś było 19 członków. Między innymi nieżyjący już kapłani: Ksiądz Arcybiskup Zygmunt Zimowski, kanclerz kurii - ks. Edward Poniewierski, kustosz sanktuarium w Kałkowie - ks. Czesław Wala, ks. Józef Wójcik, ks. Stanisław Makarewicz, który był moim promotorem do Zakonu.
Jak wygląda formacja w Zakonie? Czy są jakieś spotkania?
Najważniejszym spotkaniem w skali światowej jest spotkanie Wielkiego Magisterium z udziałem wszystkich krajowych zwierzchników świeckich i duchownych. W kraju są spotkania okresowe przedstawicieli wszystkich prowincji ze zwierzchnictwem, spotkania prowincjonalne z udziałem przedstawicieli podległych diecezji, a w diecezji spotykamy się okresowo. Zawsze 25 lipca spotykamy się w Skaryszewie na uroczystościach odpustowych św. Jakuba. Skaryszew to jedno z najstarszych miejsc w Polsce związanych z Zakonem Bożogrobców - był własnością zakonu. Przeważnie raz
w roku odbywa się inwestytura z udziałem prawie wszystkich członków Zakonu, w czasie której włączani są do Zakonu nowi członkowie. Jest to uroczystość podobna do tych sprzed dziewięciu wieków. Nowi kandydaci są pasowani mieczem i jest im przekazany strój, biała peleryna z czerwonym krzyżem dla kawalerów, a czarna peleryna z krzyżem dla dam, oraz dystynktoria. W Okresie Wielkiego Postu przeżywamy rekolekcje, które z reguły odbywają się w Częstochowie. Bardzo często członkowie Zakonu są zapraszani i uczestniczą w okolicznościowych uroczystościach religijnych w różnych sanktuariach i parafiach. W diecezji co roku uczestniczymy we Mszy świętej rezurekcyjnej w katedrze radomskiej.
Proszę opowiedzieć nam o strojach rycerza i damy Zakonu.
Strój od wieków jest ten sam. Kawalerowie noszą białą pelerynę, symbolizującą czystość serca i wiarę w zmartwychwstanie oraz duchowe zaangażowanie. Czerwony krzyż jerozolimski obecny na szatach zarówno kawalerów jaki i dam symbolizuje 5 ran Chrystusa i nasz związek z Grobem świętym. Damy, które zostały włączone do Zakonu przez papieża Leona XIII pod koniec XIX wieku, noszą czarne peleryny i welon. Członkowie Zakonu, którzy odbyli pielgrzymkę do Ziemi Świętej, otrzymują od Patriarchy Jerozolimy muszę pielgrzyma, którą przypinają do krzyża jerozolimskiego. Dystynktorium zawieszane na szyi, to również krzyż jerozolimski na czarnej taśmie - symbolizuje skromność i naszą duchowość.
Ile razy był Pan przy pustym Grobie Pana Jezusa?
W listopadzie 2008 roku uczestniczyłem w pielgrzymce do Ziemi Świętej i właśnie w tym czasie, tylko raz, nawiedziłem Bazylikę Bożego Grobu. Obecność w miejscu życia, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa, to głębokie i niezapomniane przeżycie duchowe. Adoracja i modlitwa przy Grobie naszego Zbawiciela, to najpiękniejsze i niezapomniane przeżycie, które było spełnieniem moich marzeń.
Czego życzy Pan naszym Parafianom w związku z zakończonym już Okresem Wielkanocnym AD 2025 roku?
Wszystkim Parafianom, a szczególnie Czytelnikom „Mojej Parafii”, życzę głębokiego doświadczenia ze spotkania ze zmartwychwstałym Chrystusem, niewzruszonej wiary w Jego miłosierdzie. Niech blask wiary rozprasza cienie codziennych trosk i trudów i wniesie radość, pokój, nadzieję i zwycięstwo dobra i piękna w nasze życie. Szczęść Boże!
Z p. Józefem Wojcieszkiem – kawalerem Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu w Jerozolimie, popularnie nazywanego Zakonem Bożogrobców, rozmawiała Zuzanna Cichoń.